piątek, 10 lutego 2017

10 lutego: Japonka w "elektrycznej sukience". Atsuko Tanaka

Atsuko Tanaka w swojej pracy "Electric dress", 1956
Dzisiaj o artystce japońskiej. Rzadko, zbyt rzadko Japonia gości na Mocnej Kulturze, a kobieca wersja Japonii to już w ogóle po raz pierwszy. Krytycy zaliczają Atsuko Tanaka (Tanakę? słabi jesteśmy w odmianie japońskich nazwisk) do artystek awangardowych. Co to znaczy? Zaraz opowiem.



Pollock był ich fanem

Gdy w Polsce szalał stalinizm i socrealizm, Atsuko rozpoczynała tworzenie obrazów (?) z tkanin rozciąganych na ramach do obrazów. W 1954 roku przyłączyła się do japońskiej grupy artystycznej Gutai, która była w tamtym czasie najciekawszym teamem artystycznym w kraju Kwitnącej Wiśni. Ideą główna grupy było "tworzyć rzeczy, które nigdy nie istniały wcześniej". Osiemnastu artystów zrzeszonych w Gutai postanowiło nie ograniczać się czasem, przestrzenią i materiałem podczas tworzenia. Grupa zyskała wielki oddźwięk w świecie. Jej art-newslettery subskrybował sam Jackson Pollock!

Pomysły na siebie mieli przeróżne, np. lider grupy - Jiro Yosihara - malował swoje obrazy... stopami. Między innymi w oparciu o myśli kierujące "ruchem Gutai", w Atsuko zaczął rodzić się podstawowy dla jej twórczości zamysł postrzegania własnego ciała jako plastycznego dzieła sztuki, a wszystkich działań - czy to w przestrzeni czy na płótnie - jako "malarstwa" światłem, kształtem i obrazem. I dwa lata po przystąpieniu do grupy jej idea eksplodowała pracą wielkiej miary.

Elektryczna sukienka

W 1956 roku Atsuko stworzyła swoje najsłynniejsze, znane w całym świecie sztuki dzieło "Electric Dress" - "Elektryczna sukienka".

Wiem, pewnie wielu z Was uzna kobietę chodzącą w wiązce jarzeniówek za dziwadło, ale dajcie mi chwilkę, żebym Was przekonał, że tak nie jest. Spójrzcie spokojnie na filmik poniżej. A teraz hokus-pokus - zanurzamy się w myśli Atsuko Tanaka i... okazuje się, że jarzeniówkowa sukienka ma sens! Dla artystki była połączeniem japońskiej tradycji - kimona - ze światem nowoczesnych technologii (lata 50-te!), opartych na świetle, przewodnikach, mrowiu okablowań. Kable i jarzeniówki miały też drugie dno, były formą "odwzorowania" układu krwionośnego człowieka. Setek żył, i tętnic nas napędzających. To wszystko zgodnie z ideami Gutai, w przestrzeni, bez ograniczeń, na ciele ludzkim jako dziele sztuki.

Tak, "Electric dress" jest trudną, ale wartą zrozumienia pracą. Można tu spokojnie użyć słowa "dzieło". Tanaka opuściła grupę 9 lat później wraz ze swoim mężem, którego w tzw. "międzyczasie" poślubiła.



Trochę jak Lady Gaga

Znamy wszyscy (?) ekstrawaganckie stroje - rzeźby, jakie nosiła gwiazda muzyki Lady Gaga. Śródtytuł jest mylący, bo tak naprawdę to Gaga inspirowała się sztuką Atsuko Tanaki. A nie odwrotnie.

Tanaka już w latach 50. i 60. łączyła bowiem rzeźbę, ze strojami, dźwiękiem i światłem lamp elektrycznych. Przełamywała tradycyjne podziały na sztukę i rzemiosło. Robiła to, zmieniając prace typowe dla rzemieślników, w tymczasowe obiekty sztuki.

Do tego robiła performance. Jak kilka dekad później Lady Gaga, Tanaka uwielbiała przebierać się do nich w kolorowe stroje, ubranka w lamparcie cętki i... latex. Kiedy te bardzo awangardowe działania nieco jej się znudziły, wróciła do malarstwa i grafiki. Oczywiście utrzymywanych w stylu abstrakcyjnym. ODeszła w grudniu 2005 roku.

10 lutego 1932 urodziła się Atsuko Tanaka (zm. 3 grudnia 2005)

***

PS: ciekawostka natury językowej. Tanaka studia artystyczne zaczęła mając 18 lat. Uczyła się na Art Institute of Osaka Municipal Museum of Art, którego japońska nazwa jest dużo ciekawsza: Osaka Shiritsu Bijyutsukan Fusetsu Bijyutsu Kenkyu*jo. Ciekawe jak to mieściło się na indeksie?

PS 2: UWAGA! Nie mylcie Atsuko Tanaka artystki, z innymi Atsuko Tanaka'mi:




Atsuko Tanaka, kompozycja abstrakcyjna

Atsuko Tanaka, kompozycja abstrakcyjna

Atsuko Tanaka, szkic do powstania "Electric dress"

Atsuko Tanaka, "Work", 1955 "obrazy" z żółtej bawełny

Murakami Saburo, Passing Through, 1956. performance grupy Gutai

Atsuko Tanaka 99c (1999)

Atsuko Tanaka   Untitled  1985-A (1985)
Atsuko Tanaka w swojej pracy "Electric dress", 1956

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz