Najsłynniejszy Proces w historii… sztuki, czyli James Whistler vs John Ruskin.

Proces Whistler kontra Ruskin

W 1878 roku w Londynie odbył się proces, który - jak sie okazało potem - był jednym z najważniejszych wydarzeń w… historii sztuki. Dzięki werdyktowi sądu, wiele dekad później, Andy Warhol, Damien Hirst i Jeff Koons mogli stać się sławni. Do sądowej walki stanęli - kontrowersyjny malarz James Abbot McNeil Whistler i “papież” ówczesnych krytyków sztuki - John Ruskin. I jak się to skończyło?

Poszło o obraz Whistlera “Nokturn w czerni i złocie - spadająca raca”. Ruskin zmiażdżył go w swojej recenzji, no i skończyło się w sądzie. Gdyby panowie wiedzieli, że ta banalna w zasadzie sprzeczka, zmieni na zawsze ich życie, pewnie by odpuścili. No Ruskin to na pewno, a dlaczego - dowiecie się kawałek dalej.

Niewiarygodna historia “Babci Mojżesz”. Od farmy z kurczakami po Oscara.

Grandma Moses przy swoim obrazie, lata 50. XX wieku

“Babcia Mojżesz, urodziła dziesięcioro dzieci i żyła na biednej farmie ze sprzedaży kartofli i kurczaków. I malowała. Gdy miała 80 lat nowojorski kolekcjoner i marszand odkrył jej obrazy. Kiedy umierała w wieku 101 lat, była amerykańską celebrytką i światową gwiazdą. Jej zdjęcia zdobiły okładki magazynów “Time” i “Life”, a Nelson Rockefeller gubernator stanu Nowy Jork ogłosił ją “dobrem narodowym” USA. No i film o niej zdobył nominacje do Oscara. Poznajcie pierwszą, amerykańską malarkę-prymitywistkę Annę Mary Robertson - “Babcię Mojżesz”

Anne Ancher - "duński Vermeer". A właściwie "veermerka"!

Anne Ancher, "Autoportret", 1886, Skagen Museum

Odkryłem Anne Ancher trzy lata temu. W rodzinnej Danii jest sławna, w Europie docenia się jej unikalną umiejętność "malowania światłem" i klimat łączący impresjonistów z duchem Vermeera. W Polsce, niestety, postać nieznana. Ja tam jestem nią zachwycony. Poczytajcie dalej, może Wam też stanie się bliższa sercu. Tym bardziej, że dziś obchodzimy jej urodziny.

Tajemniczy "Wędrowiec", czyli wzlot i upadek Caspara Davida Friedricha

Caspar David Friedrich "Wędrowiec nad morzem mgły", 1818, Hamburger Kunsthalle

44-letni mężczyzna w surducie wspina się z mozołem na wzgórza w piaskowcowych górach nad Łabą na południowy wschód od Drezna. Ociera pot, bo wejście na skały wymaga wysiłku, a nie chce przecież zgubić gdzieś szkicownika, który niesie. Za kilka godzin, w jego głowie narodzi się jeden z najsłynniejszych obrazów świata.

Niewidomy malarz opętany przez Demona. Mistrz rosyjskiego symbolizmu, Michaił Wrubel.

Michaił Wrubel "Demon" ("Zdusz"), 1902

"Wielki malarz, który zmarł jako niewidomy". Dziś byłaby to "sensacyjka" dla kolorowych magazynów i "Pudelka". A przecież to jedna z najmniej ważnych informacji o Michaile Wrublu, za którego śmiercią - zdaniem wielu Rosjan - stał sam Szatan. To Bóg miał ukarać Michaiła za używanie mrocznej, szatańskiej symboliki na swoich obrazach. Ukarał?

Rose Bonheur, czyli o francuskiej malarce, która musiała pytać policji, czy może wkładać spodnie

Rosa Bonheur "Targ koński"

Marie-Rosalie Bonheur, znacie? Pewnie nie, a powinniście, bo była najsłynniejszą, francuską artystką XIX wieku. Aby tworzyć musiała przebierać się w męskie ciuchy, a po śmierci doczekała się ochrzczenia swoim imieniem... cmentarza dla zwierząt. Nikt nie mówił, że sztuka to łatwy kawałek chleba.

Afrykański Mistrz pędzla, którego odkrył polski profesor. Alexander Skunder Bogohossian.

Alexander Skunder Bogohossian "Antyczna mgła", 1975

Jest rok 1957. W Addis Abebie, stolicy Etiopii jest gorąco. To kolejny dzień lata, które tu, na północy Afryki, bywają niezwykle gorące. Profesor Stanisław Chojnacki wchodził do swojego gabinetu na The University College, pierwszym uniwersytecie w kraju, otwartym z pompą 6 lat wcześniej przez cesarza. Za chwilę zmieni się jego życie...

Dlaczego Facebook wstydzi się gołych cycków? 9 dzieł, których nie zobaczysz na FB

Edgar Degas, szkic rzeźby Atasiasa z Efezu "Gladiator Borghese" ok. 1856

Facebook to artystyczny ignorant. Przysłowiowe "pruderyjne stare babsko" (lub dziad). Jest szkodliwy dla kultury, bo ją cenzuruje i autorytarnie decyduje jaką sztukę wolno pokazywać 2.5 miliardowi ludzi. Niestety jestem, jesteśmy, bezsilni w tej walce. Chociaż, czy aby?...

Ksiądz chodzi po kolędzie z... Rafaelem. 6 kwietnia czyli urodziny Raffaello Sanzio.

Rafael Santi, "Autoportret" (?), fragment

Od wielu lat tliło się gdzieś tam we mnie pytanie czy Rafael Santi odpowiada za tzw. "święte obrazki", które od dekad dostajemy podczas kolędy od księdza? Wygląd na to, że renesansowy mistrz solidnie się przyłożył do ich powstania. W dzień urodzin Rafaela, 6 kwietnia, postanowiłem więc wdrożyć małe śledztwo i jego efekty przekazuję Wam w tekście poniżej.

(Tekst do czytania w jakieś 7-8 minut. A Ty?
"Jasne że przeczytam! 😊)

Malarka, którą "stworzyła" Rewolucja Bolszewicka. Tamara de Lempicka - skandalistka wszechczasów.

Tamara Lempicka "Autoportret w zielonym bugatti", 1929, kol.prywatna

W jej przypadku wszystko jest nieszablonowe i niemożliwe do zaszufladkowania. Polka? Żydówka? Paryżanka? Wszystkiego po trochu. Urodzona w Moskwie - choć twierdziła ze w Warszawie, sławna dzięki Paryżowi, ostatnie 40 lat życia oddała Ameryce, ale zmarła w... Meksyku. Jak się nazywała? Tamara Łempicka - jak nazywamy ją w Polsce, czy też Madame Tamara de Lempicka - jak zna ją świat? A może tak, jak zapisano w jej akcie urodzenia: Maria Gurwik-Górska? Jeszcze Wam mało tajemnic?

Zabójczy perfekcjonizm. Aleksander Gierymski “Luwr nocą” (#IMPRESJE Mocnej Kultury)

Aleksander Gierymski “Luwr nocą”, 1891, Muzeum Narodowe w Warszawie

Mrok rozświetlają latarnie. Nie byle jakie, bo pierwsze elektryczne w Paryżu. Wzdłuż jednej z fasad Luwru idą ludzie, niknący w szarości wieczoru. Miasto nad Sekwaną jest... a może go nie ma?

Art-Kalendarz #MK, 10 marca. Bhupen Khakhar, czyli indyjski malarz w książce Salmana Rushdie'go

 

Bhupen Khakhar w "wariacji "na temat indyjskiego stroju i muzyki. Lata 70. XX wieku

Artystów z Indii dość rzadko goszczę na Mocnej Kulturze. Trzeba to nadrobić, bo dziś urodziny obchodzi "pierwszy, indyjski twórca Pop", który wywołał - pozaartystyczny - wstrząs w Indiach, oficjalnie ujawniając swoje preferencje seksualne. 

Art-Kalendarz #MK: 7 marca: Piet Mondrian, malarz, który zainspirował Yvesa Saint-Laurenta i firmę Nike.

portret Pieta Mondriana autorstwa Skilley'a

Może nie wiecie czyje to dzieło, ale w setkach miejsc, na talerzach, kubkach, zeszytach, ścianach mijacie motywy z obrazów dzisiejszego solenizanta. Yves Saint Laurent stworzył kolekcję mody inspirowaną jego obrazami, istnieje język programowania nazwany jego imieniem, a firma Nike wypuściła buty z wzorami z jego dzieł.

Art-Kalendarz #MK. 5 marca: Giovanni Battista Tiepolo, czyli ostatni ryk Wenecji

Autoportret Giambattisty Tiepola na freskach Nowej Rezydencji w Würzburgu, Niemcy

Dziś rocznica odejścia rokokowego Maestro, Giovanniego Battisty Tiepolo. Ostatniego z wielkich mistrzów weneckiego malarstwa dekoracyjnego. Pisarz, Waldemar Łysiak o jego sztuce napisał, że to "ostatni grzmiący ryk Wenecji". Faktycznie, gigantyczne, porażające skalą freski Giambattisty można przyrównać do ryku, gdyż "ogłuszają" swą potęgą.

Futuryści - "tradycja to spluwaczka!". Rocznica "Manifestu Futurystycznego".

Umberto Boccioni "Elasticita", 1912

Kochali nowoczesność, cywilizację. Głosili potęgę przemysłu i techniki. 21 lutego mija 106 lat od uroczystego ogłoszenia w francuskim Le Figaro "manifestu futuryzmu" tworzącego de facto, ten nowy nurt artystyczny (20 lutego 1909 r.)

Art-Kalendarz #MK. 21 lutego: Maurycy Gottlieb, czyli zmieścić całe życie w sześciu latach.

Maurycy Gottlieb, fotografia z około 1877 roku

Matejko uczynił z niego Artystę, w pracowni Matejki zniszczono w nim miłość do Polski, Matejko był ostatnim człowiekiem na jego pogrzebie. Ale to nie jest post o Matejce. Jest o Maurycym Gottliebie, który pod koniec XIX wieku chciał stworzyć artystyczny most łączący polskość i żydowskość. Jak się okazało, Bóg dał mu na to trudne zadanie zaledwie sześć lat.